وقتی با یک مشکل قلبی مثل حمله قلبی یا جراحی قلب روبه‌رو می‌شوید، اغلب تمام توجه به جسم و قلب‌تان معطوف می‌شود. اما چیزی که کمتر درباره‌اش صحبت می‌کنیم، تأثیر این تجربه‌ها روی ذهن و روح شماست. استرس، اضطراب و افسردگی بعد از مشکلات قلبی شایع‌تر از آن چیزی هستند که فکر می‌کنید و اگر نادیده گرفته شوند، می‌توانند بهبود جسمی‌تان را هم کند کنند. در برنامه بازتوانی قلبی (Cardiac Rehabilitation)، ما فقط به قلب‌تان نگاه نمی‌کنیم؛ به سلامت روان‌تان هم اهمیت می‌دهیم. در کلینیک تخصصی دکتر زهرا سوندرومی، معتقدیم که یک قلب سالم بدون یک ذهن آرام کامل نمی‌شود. در این مقاله، نگاهی به ارتباط بین سلامت روان و قلب می‌اندازیم و می‌بینیم که بازتوانی قلبی چطور به شما کمک می‌کند با آرامش بیشتری زندگی کنید

---

---

قلب و ذهن: یک ارتباط دوطرفه

شاید عجیب به نظر بیاید، اما قلب و ذهن شما دائماً با هم حرف می‌زنند. وقتی استرس دارید، هورمون‌هایی مثل کورتیزول ترشح می‌شوند که ضربان قلب را بالا می‌برند و فشارخون را افزایش می‌دهند. از طرف دیگر، یک مشکل قلبی می‌تواند شما را مضطرب یا افسرده کند؛ مثلاً ترس از اینکه «نکند دوباره اتفاق بیفتد؟» یا احساس از دست دادن کنترل زندگی. مطالعات نشان می‌دهند که تا ۴۰ درصد افرادی که حمله قلبی داشته‌اند، علائم افسردگی را تجربه می‌کنند و اضطراب هم در میان بیماران قلبی بسیار رایج است. اینجاست که بازتوانی قلبی وارد می‌شود تا این چرخه را بشکند.

---

---

چرا سلامت روان در بازتوانی قلبی مهم است؟

بازتوانی قلبی فقط درباره ورزش و تغذیه نیست؛ بلکه به شما کمک می‌کند با احساساتی که بعد از یک مشکل قلبی سراغ‌تان می‌آیند، کنار بیایید. افسردگی و استرس نه‌تنها حال‌تان را بد می‌کنند، بلکه می‌توانند پایبندی به درمان، ورزش و رژیم غذایی را هم سخت‌تر کنند. در مقابل، وقتی ذهن‌تان آرام باشد، انگیزه بیشتری برای مراقبت از خودتان دارید و بدن‌تان هم بهتر پاسخ می‌دهد. در کلینیک ما، با ابزارهایی مثل نوارقلب و هولتر فشارخون، اثرات استرس روی قلب‌تان را می‌سنجیم و برنامه‌ای طراحی می‌کنیم که هم جسم و هم روان‌تان را تقویت کند.

---

---

بازتوانی قلبی چطور به سلامت روان کمک می‌کند؟

این برنامه با ترکیب چند رویکرد، به شما ابزارهایی می‌دهد تا استرس و افسردگی را مدیریت کنید:

• • ورزش: داروی طبیعی ذهن

    وقتی پیاده‌روی می‌کنید یا دوچرخه می‌زنید، بدن‌تان اندورفین ترشح می‌کند؛ هورمونی که حس خوبی به شما می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهند که فعالیت بدنی منظم می‌تواند علائم افسردگی را تا ۳۰ درصد کاهش دهد. در جلسات بازتوانی، این ورزش‌ها تحت نظارت انجام می‌شوند تا هم ایمن باشند و هم حال‌تان را بهتر کنند.

• • پشتیبانی گروهی: شما تنها نیستید

    در بازتوانی قلبی، اغلب با افرادی هم‌مسیر می‌شوید که تجربه‌های مشابهی دارند. صحبت کردن با آن‌ها، شنیدن داستان‌هایشان و دیدن پیشرفت‌شان می‌تواند حس انزوا را کم کند. یکی از بیماران ما می‌گفت: «وقتی دیدم بقیه هم مثل من می‌ترسن ولی دارن بهتر می‌شن، خودمم امیدوار شدم.»

• • مشاوره حرفه‌ای: حرف زدن درمان است

    در کلینیک دکتر سوندرومی، دسترسی به مشاوران روان‌شناسی یا مددکاران اجتماعی بخشی از برنامه است. آن‌ها به شما کمک می‌کنند احساسات‌تان را بیان کنید، ترس‌هایتان را بشناسید و راه‌هایی برای مقابله با آن‌ها پیدا کنید. مثلاً اگر از شروع دوباره ورزش می‌ترسید، مشاور با شما کار می‌کند تا این ترس را کم‌کم کنار بگذارید.

• • آموزش تکنیک‌های کاهش استرس

    از تنفس عمیق گرفته تا مدیتیشن ساده، این تکنیک‌ها به شما یاد می‌دهند چطور در لحظه‌های سخت آرامش‌تان را حفظ کنید. مثلاً یک تمرین ساده: ۴ ثانیه نفس بکشید، ۴ ثانیه نگه دارید و ۶ ثانیه بازدم کنید. این کار ضربان قلب را پایین می‌آورد و ذهن را آرام می‌کند.

---

---

فواید روانی بازتوانی قلبی

وقتی در این برنامه شرکت می‌کنید، فقط قلب‌تان قوی‌تر نمی‌شود؛ ذهن‌تان هم حال بهتری پیدا می‌کند:

• • کاهش اضطراب: با هر جلسه ورزش و پشتیبانی، ترس از آینده کمتر می‌شود.

• • بهبود خلق‌وخو: فعالیت بدنی و ارتباط اجتماعی، افسردگی را کم‌رنگ می‌کنند.

• • اعتمادبه‌نفس بیشتر: وقتی می‌بینید که می‌توانید ورزش کنید و زندگی‌تان را مدیریت کنید، حس کنترل به شما برمی‌گردد.

• • خواب بهتر: کاهش استرس و فعالیت منظم، کیفیت خواب‌تان را بالا می‌برند.

---

---

تجربه واقعی و آرامش دوباره

آقای نعمتی، یکی از مراجعین ما، بعد از عمل بای‌پس قلب، شب‌ها نمی‌توانست بخوابد و مدام نگران بود. او می‌گفت: «هر ضربان قلبم رو حس می‌کردم و فکر می‌کردم دیگه تمومه.» در برنامه بازتوانی کلینیک، با ترکیب ورزش سبک، صحبت با مشاور و یادگیری تنفس عمیق، کم‌کم آرامشش را پیدا کرد. حالا می‌گوید: «دیگه قلبم رو دشمنم نمی‌بینم؛ یه دوست شده که دارم کمکش می‌کنم.»

---

---

چطور خودتان شروع کنید؟

مدیریت سلامت روان در خانه هم ممکن است. چند پیشنهاد ساده:

• • هر روز چند دقیقه پیاده‌روی کنید: حتی ۱۰ دقیقه در پارک می‌تواند حال‌تان را بهتر کند.

• • با کسی حرف بزنید: یک دوست، فامیل یا مشاور می‌تواند بار ذهن‌تان را سبک کند.

• • تنفس را امتحان کنید: روزی ۵ دقیقه تمرین تنفس عمیق، معجزه می‌کند.

• • از برنامه لذت ببرید: در بازتوانی، فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که دوست دارید، مثل پیاده‌روی با موسیقی.

اگر واجد شرایط بازتوانی قلبی هستید، از پزشک‌تان ارجاع بخواهید. در کلینیک ما، با خدماتی مثل اکو داپلر رنگی و تست ورزش، ابتدا وضعیت‌تان را بررسی می‌کنیم و بعد شما را در این مسیر همراهی می‌کنیم. تیم ما، از پزشکان گرفته تا مشاوران، کنار شماست تا هم قلب و هم ذهن‌تان را تقویت کنید.

---

---

قلب آرام، زندگی شاد

بازتوانی قلبی فقط یک برنامه پزشکی نیست؛ یک سفر به سمت تعادل است. وقتی استرس و افسردگی کم می‌شوند، قلب‌تان هم آزادتر می‌تپد. این برنامه به شما یاد می‌دهد که چطور با خودتان مهربان‌تر باشید و زندگی را با امید بیشتری ببینید.

برای آگاهی بیشتر درباره سلامت قلب، کتاب «کاردیو اسمارت ؛ آنچه همه باید در مورد قلب و عروق بدانند» را بخوانید.

بازدیدها: 4