آنژین صدری ، یکی از علائم کلیدی بیماری عروق کرونر، نیازمند تشخیص دقیق و سریع است تا از بروز عوارض جدی مانند انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی) جلوگیری شود. تأخیر در شناسایی این عارضه می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد. خوشبختانه، امروزه با استفاده از روش‌های پیشرفته‌ای مانند نوار قلب (ECG)، هولتر نوار قلب برای پایش طولانی‌مدت ریتم قلب، تست ورزش جهت ارزیابی عملکرد قلب در شرایط استرس، و اکوکاردیوگرافی داپلر رنگی برای بررسی جریان خون کرونری، امکان تشخیص دقیق‌تر این بیماری فراهم شده است. علاوه بر این، اندازه‌گیری ABI می‌تواند به ارزیابی سلامت عروق محیطی کمک کند. در این مقاله، به بررسی روش‌های تشخیصی، گزینه‌های دارویی، درمان‌های مداخله‌ای و برنامه‌های بازتوانی قلبی می‌پردازیم تا نشان دهیم چگونه می‌توان آنژین صدری را به‌طور مؤثر مدیریت و کنترل کرد.
روش‌های تشخیص آنژین صدری
تشخیص آنژین صدری اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا علائم آن می‌تواند با مشکلات کم‌خطرتری مانند سوءهاضمه یا اسپاسم عضلانی اشتباه گرفته شود. پزشک ابتدا با گرفتن شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی شروع می‌کند و سؤالاتی درباره محل درد، مدت زمان آن، عوامل تشدیدکننده و تسکین‌دهنده مطرح می‌کند. این اطلاعات کمک می‌کند تا آنژین از سایر علل درد قفسه سینه متمایز شود.
-
نوار قلب (ECG) : نوار قلب یکی از اولین آزمایش‌هایی است که برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب انجام می‌شود. این تست می‌تواند نشانه‌هایی از کاهش جریان خون (ایسکمی) یا آسیب‌های قبلی به عضله قلب را نشان دهد. اگرچه ECG در حالت استراحت ممکن است طبیعی باشد، تغییرات ثبت‌شده هنگام بروز درد قفسه سینه می‌تواند سرنخ‌های مهمی برای تشخیص باشد.
-
تست ورزش (استرس تست) : در این روش، قلب تحت فشار قرار می‌گیرد (معمولاً از طریق ورزش روی تردمیل یا دوچرخه ثابت) تا مشخص شود آیا جریان خون به عضله قلب در زمان افزایش تقاضا کافی است یا خیر. این تست می‌تواند با اکوکاردیوگرافی (استرس اکو) یا اسکن هسته‌ای همراه باشد تا نواحی با خون‌رسانی ناکافی مشخص شوند. کاهش حرکت دیواره قلب در تصاویر اکو نشان‌دهنده تنگی عروق کرونری است.
-
اکوکاردیوگرافی و تصویربرداری پیشرفته : اکوکاردیوگرافی داپلر رنگی و اکو داپلر بافتی روش‌های غیرتهاجمی برای بررسی جریان خون و عملکرد عضله قلب هستند. در صورت نیاز به بررسی دقیق‌تر، از توموگرافی کامپیوتری عروق کرونر (Coronary CT) یا MRI قلبی استفاده می‌شود که می‌توانند پلاک‌های آترواسکلروتیک، انسداد عروق و میزان رسوب کلسیم در شریان‌های کرونری را با دقت بالا نشان دهند.
-
هولتر نوار قلب و ABI : برای بیمارانی که علائم نامنظم دارند یا درد قفسه سینه به‌صورت متناوب رخ می‌دهد، از هولتر نوار قلب استفاده می‌شود که فعالیت الکتریکی قلب را طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت ثبت می‌کند. همچنین، اندازه‌گیری ABI (شاخص فشار خون مچ پا-بازو) می‌تواند به بررسی مشکلات عروقی محیطی که ممکن است در کنار بیماری کرونری وجود داشته باشد، کمک کند.
-
آزمایش خون : در مواردی که احتمال حمله قلبی مطرح است، آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری نشانگرهای آسیب قلبی مانند تروپونین انجام می‌شود. این تست‌ها برای تشخیص آنژین ناپایدار بسیار مهم هستند و می‌توانند نیاز به مداخله اورژانسی را مشخص کنند.
درمان‌های دارویی
مدیریت آنژین صدری اغلب با داروها آغاز می‌شود که هم علائم را تسکین می‌دهند و هم عوامل خطر را کنترل می‌کنند.
-
بتابلوکرها: این داروها با کاهش ضربان قلب و فشار خون، بار کاری قلب را کم می‌کنند و از حملات آنژین پیشگیری می‌نمایند. در افرادی با سابقه حمله قلبی، بتابلوکرها طول عمر را افزایش می‌دهند.
-
نیتروگلیسیرین و نیترات‌ها: این ترکیبات با گشاد کردن عروق خونی، جریان خون به قلب را بهبود می‌بخشند و فشار روی قلب را کاهش می‌دهند. نیتروگلیسیرین به‌صورت زیرزبانی برای تسکین سریع درد استفاده می‌شود، در حالی که نیترات‌های طولانی‌اثر برای پیشگیری مناسب‌اند.
-
مسدودکننده‌های کانال کلسیم: این داروها با کاهش ضربان قلب و فشار خون یا گشاد کردن عروق، به تسکین علائم کمک می‌کنند. انتخاب نوع دارو به وضعیت قلب بیمار بستگی دارد و در قلب ضعیف با احتیاط تجویز می‌شود.
-
رانولازین: این داروی جدیدتر به‌طور مستقیم عضله قلب را شل می‌کند و بدون تغییر در فشار خون یا ضربان قلب، تقاضای اکسیژن را کاهش می‌دهد. گزینه‌ای عالی برای بیمارانی است که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند.
روش‌های جراحی و مداخله‌ای
در مواردی که داروها کافی نباشند یا انسداد عروق شدید باشد، مداخلات تهاجمی ضروری می‌شوند.
-
آنژیوپلاستی (PCI): در این روش، با استفاده از بالون یا استنت، عروق تنگ‌شده باز می‌شوند تا خون‌رسانی به قلب بهبود یابد. این روش کم‌تهاجمی است و به‌سرعت علائم را تسکین می‌دهد، اما نیاز به داروهای ضدپلاکتی پس از عمل دارد.
-
جراحی بای‌پس عروق کرونر (CABG): در این جراحی باز، از رگ‌های دیگر بدن برای دور زدن عروق مسدود استفاده می‌شود. این روش برای بیماران با انسدادهای متعدد یا پیچیده مناسب‌تر است و می‌تواند کیفیت زندگی را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد. انتخاب بین PCI و CABG به تعداد عروق درگیر، سن و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.
درمان‌های مکمل
-
بازتوانی قلبی (Cardiac Rehabilitation) : برنامه بازتوانی قلبی یک دوره ۱۲ هفته‌ای تحت نظارت پزشکی است که شامل ورزش کنترل‌شده، مشاوره تغذیه و مدیریت استرس می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که نوع فشرده‌تر آن (۹ هفته، هفته‌ای دو جلسه ۴ ساعته) تأثیر بیشتری در کاهش علائم آنژین و بهبود سلامت قلبی-عروقی دارد. در این برنامه، از تست ورزش برای ارزیابی میزان تحمل بیمار در فعالیت بدنی و تنظیم شدت تمرینات استفاده می‌شود. همچنین، در برخی موارد، هولتر فشار خون جهت بررسی واکنش سیستم قلبی‌عروقی به فعالیت‌ها به کار می‌رود.
-
درمان EECP (Enhanced External Counterpulsation) : در روش EECP، کاف‌های بادی مخصوص روی پاها بسته می‌شوند و در هماهنگی با ضربان قلب، به‌صورت متناوب باد شده و تخلیه می‌شوند. این کار باعث افزایش خون‌رسانی به قلب و بهبود عملکرد عروق کرونری می‌شود. EECP معمولاً برای بیمارانی که به درمان‌های استاندارد پاسخ نداده‌اند، تجویز می‌شود و می‌تواند به کاهش علائم آنژین، افزایش تحمل ورزش و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
تشخیص و درمان آنژین صدری ترکیبی از علم و هنر پزشکی است که با ابزارهای تشخیصی پیشرفته و گزینه‌های درمانی متنوع، امکان مدیریت مؤثر این بیماری را فراهم می‌کند. از تست‌های ساده مانند ECG تا مداخلات پیچیده مانند CABG، هر روش نقشی کلیدی در بهبود زندگی بیماران دارد. درمان‌های دارویی و مکمل مانند توانبخشی قلبی نیز به کاهش علائم و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کنند. اگر با علائم آنژین مواجه هستید، مشورت فوری با پزشک و انتخاب مسیر درمانی مناسب می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. در نهایت، همکاری نزدیک با تیم پزشکی، کلید موفقیت در کنترل این عارضه است.
برای آگاهی بیشتر درباره سلامت قلب، کتاب «کاردیو اسمارت ؛ آنچه همه باید در مورد قلب و عروق بدانند» را بخوانید.
بازدیدها: 8
