کلسترول یکی از مواد ضروری برای عملکرد صحیح بدن است که در ساختار سلولی، تولید هورمون‌ها و ویتامین D نقش دارد. با این حال، زمانی که سطوح کلسترول بالا می‌رود، به ویژه در نوع LDL (کلسترول بد)، می‌تواند برای سلامتی مضر باشد. LDL می‌تواند در دیواره‌های شریان‌ها رسوب کرده و باعث آترواسکلروزیس (تصلب شرایین) شود. این بیماری به مرور زمان می‌تواند منجر به حملات قلبی، سکته مغزی و دیگر مشکلات قلبی شود.

ما به انواع مختلف کلسترول، علل افزایش کلسترول بد، خطرات مرتبط با آن، روش‌های تشخیص و پیشگیری، و درمان‌ها خواهیم پرداخت.

کلسترول و نقش آن در بدن

کلسترول به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود و از چربی‌ها در غذاهایی که مصرف می‌کنیم، به دست می‌آید. این ماده چربی‌مانند در ساختار سلول‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند و همچنین در تولید هورمون‌ها و ویتامین D ضروری است. بدن ما به مقداری کلسترول برای عملکرد صحیح نیاز دارد، اما وقتی سطح آن بالا می‌رود، می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند.

کلسترول در دو نوع اصلی وجود دارد:

1. LDL (Low-Density Lipoprotein): به آن “کلسترول بد” گفته می‌شود زیرا می‌تواند در دیواره شریان‌ها رسوب کرده و منجر به انسداد شریان‌ها شود.

2. HDL (High-Density Lipoprotein): به آن “کلسترول خوب” گفته می‌شود زیرا به حذف LDL از خون کمک می‌کند و خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

تصلب شرایین و تأثیر کلسترول بد (LDL)

آترواسکلروزیس یا تصلب شرایین، به تجمع چربی‌ها، کلسترول و سایر مواد در دیواره‌های شریان‌ها گفته می‌شود که می‌تواند منجر به انسداد و کاهش جریان خون در رگ‌ها شود. این تجمع‌ها می‌توانند به صورت پلاک‌های چربی در شریان‌ها ایجاد شوند که باعث سخت شدن و تنگ شدن رگ‌ها می‌شوند.

زمانی که LDL در خون بالا باشد، احتمال ایجاد پلاک‌های چربی در شریان‌ها افزایش می‌یابد. این پلاک‌ها می‌توانند به تدریج جریان خون را کاهش دهند و موجب مشکلات جدی مانند حملات قلبی و سکته مغزی شوند.

علائم افزایش کلسترول بد (LDL)

یکی از مشکلات بزرگ کلسترول بالا این است که معمولاً هیچ علائم یا نشانه‌ای وجود ندارد تا فرد از آن مطلع شود. افراد معمولاً وقتی متوجه این مشکل می‌شوند که بیماری پیشرفته شده و باعث ایجاد مشکلاتی مانند حملات قلبی یا سکته مغزی شده باشد.

از علائمی که ممکن است به علت انسداد رگ‌ها به وجود بیاید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد قفسه سینه

• درد در بازوها یا فک

• تعریق

• تنگی نفس

• ضعف

این علائم معمولاً زمانی ظاهر می‌شوند که جریان خون به قلب یا مغز کند شده یا مسدود شود.

خطرات مرتبط با کلسترول بالا

افزایش سطح LDL می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی را به شدت افزایش دهد. برخی از عوامل خطر برای کلسترول بالا عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی: افرادی که به بیماری‌های ارثی مانند هیپرکلسترولمی خانوادگی (FH) مبتلا هستند، معمولاً سطوح بالای LDL را از سنین پایین تجربه می‌کنند.

• سبک زندگی نامناسب: مصرف چربی‌های ناسالم، نداشتن فعالیت بدنی منظم، اضافه وزن و سیگار کشیدن از جمله عوامل خطر برای افزایش کلسترول بد هستند.

• دیابت و فشار خون بالا: این شرایط نیز می‌توانند باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی شوند.

تشخیص و آزمایش‌های مربوط به کلسترول

برای تشخیص کلسترول بالا، معمولاً از آزمایش‌های خون استفاده می‌شود. آزمایش چربی خون شامل اندازه‌گیری سطح LDL، HDL و تری‌گلیسیریدها است. در این آزمایش‌ها، پزشک به بررسی نسبت LDL به HDL و همچنین سایر فاکتورها مانند فشار خون، سن، و سابقه خانوادگی می‌پردازد.

یکی از ابزارهای تشخیصی دیگر که می‌تواند به ارزیابی خطر بیماری‌های قلبی کمک کند، آزمایش کلسیم شریان‌های کرونری (CAC) است. این آزمایش میزان کلسیم موجود در دیواره‌های شریان‌های قلب را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند به شناسایی احتمال بیماری قلبی کمک کند.

روش‌های پیشگیری و درمان کلسترول بالا

1. تغییرات در سبک زندگی:

• رژیم غذایی سالم: پیروی از رژیم‌های غذایی مانند رژیم مدیترانه‌ای یا DASH می‌تواند به کاهش LDL کمک کند. کاهش مصرف چربی‌های اشباع‌شده و ترانس و همچنین افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، و غلات کامل بسیار مؤثر است.

• ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب کمک کند.

• حفظ وزن سالم: کاهش وزن اضافی می‌تواند به کاهش سطوح کلسترول و بهبود سلامتی قلبی کمک کند.

• قطع سیگار: سیگار کشیدن یکی از عوامل مهم افزایش خطر بیماری‌های قلبی است. ترک سیگار می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش این خطر داشته باشد.

2. داروها:

افرادی که به دلیل داشتن شرایط ارثی یا سطح بسیار بالای LDL نیاز به درمان دارویی دارند، ممکن است داروهایی مانند استاتین‌ها (که تولید LDL در کبد را کاهش می‌دهند) تجویز شوند. همچنین داروهای دیگری مانند فیبریت‌ها و مهارکننده‌های PCSK9 برای کاهش کلسترول و کاهش خطر بیماری‌های قلبی در دسترس هستند.

کلسترول بالا، به ویژه LDL، می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامت قلبی باشد و در صورت عدم درمان به موقع، منجر به بیماری‌های قلبی و سکته مغزی شود. درک علل، علائم و خطرات مربوط به کلسترول بالا و همچنین پیروی از برنامه‌های درمانی مناسب می‌تواند به پیشگیری از این مشکلات کمک کند.

برای آگاهی بیشتر درباره سلامت قلب، کتاب «کاردیو اسمارت ؛ آنچه همه باید در مورد قلب و عروق بدانند» را بخوانید.

بازدیدها: 27