نارسایی دریچه میترال یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دریچه‌ای قلب است که در آن دریچه میترال قلب به درستی بسته نمی‌شود و باعث بازگشت خون از بطن چپ به دهلیز چپ می‌گردد. این مشکل می‌تواند به مرور زمان باعث ضعف قلب و بروز علائمی همچون تنگی نفس، خستگی و تورم در پاها شود.
ساختار و عملکرد دریچه میترال
دریچه میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ قلب قرار دارد و به وسیله دو لت نازک و انعطاف‌پذیر (leaflets) باز و بسته می‌شود. این دریچه به گونه‌ای طراحی شده که خون از دهلیز چپ به بطن چپ جریان یابد و از بازگشت آن جلوگیری کند. اما در صورت نقص عملکرد دریچه، بخشی از خون هنگام انقباض قلب به سمت دهلیز بازمی‌گردد که به آن نارسایی دریچه میترال گفته می‌شود.
علل نارسایی دریچه میترال
نارسایی میترال می‌تواند به دو نوع تقسیم شود:
- نارسایی اولیه (Degenerative MR): این نوع به دلیل آسیب مستقیم به ساختار دریچه میترال، مانند شل شدن لت‌ها یا پاره شدن طناب‌های تاندونی دریچه، ایجاد می‌شود.
- نارسایی ثانویه (Functional MR): این نوع به دلیل اختلال در عملکرد بطن چپ، مانند ضعف عضله قلب (کاردیومیوپاتی) یا بزرگ شدن بطن، رخ می‌دهد.
عوامل مؤثر بر بروز نارسایی دریچه میترال:
- افتادگی دریچه میترال: شایع‌ترین علت که به شل شدن لت‌ها منجر می‌شود.
- تب روماتیسمی: یکی از عوارض عفونت گلو که در کودکی می‌تواند آسیب دائمی به دریچه وارد کند.
- حمله قلبی: آسیب به عضلات یا طناب‌های تاندونی دریچه.
- اندوکاردیت: عفونت باکتریایی که به دریچه آسیب می‌رساند.
- افزایش سن: تجمع کلسیم اطراف دریچه و کاهش انعطاف آن.
علائم نارسایی دریچه میترال
بیماران ممکن است علائم خفیف یا شدیدی داشته باشند:
- تنگی نفس: به‌ویژه هنگام فعالیت یا دراز کشیدن.
- خستگی مفرط: حتی در فعالیت‌های روزانه.
- ورم پا و مچ پاها.
- ضربان قلب نامنظم: یا احساس لرزش در قفسه سینه (تپش قلب).
- درد قفسه سینه: در موارد پیشرفته‌تر.
روش‌های تشخیص
معاینه بالینی: پزشک معمولاً با استفاده از گوشی پزشکی و شنیدن صدای غیرطبیعی قلب (مُرمر قلبی) به وجود این بیماری مشکوک می‌شود.
برای تأیید تشخیص و ارزیابی شدت بیماری، آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
- اکوکاردیوگرافی: بهترین روش برای ارزیابی نشت خون و عملکرد دریچه میترال.
- اکوی مری (TEE): تصویربرداری دقیق‌تر از دریچه با استفاده از دوربینی که از طریق مری وارد می‌شود.
- MRI قلب: برای بررسی دقیق‌تر شدت نارسایی.
- تست ورزش: جهت ارزیابی علائم حین فعالیت.
- آنژیوگرافی قلب: برای اندازه‌گیری فشار اطراف دریچه و شناسایی گرفتگی‌های عروقی.
درمان نارسایی دریچه میترال
درمان به نوع و شدت بیماری بستگی دارد:
- درمان دارویی
- کنترل علائم با داروهایی مانند دیورتیک‌ها (برای کاهش تجمع مایعات)، داروهای فشار خون و بتابلوکرها.
- درمان دارویی به رفع کامل نارسایی کمک نمی‌کند، اما علائم را کاهش داده و از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند.
- جراحی ترمیم یا تعویض دریچه
- ترمیم دریچه: بازسازی لت‌های آسیب‌دیده یا تقویت ساختار دریچه.
- تعویض دریچه: جایگزینی دریچه آسیب‌دیده با یک دریچه مصنوعی یا بیولوژیک.
- این جراحی ممکن است به روش باز یا با تکنیک‌های کم‌تهاجمی مانند جراحی رباتیک انجام شود.
- روش‌های غیرجراحی
- استفاده از کلیپس دریچه میترال (Mitral Clip): یک روش کم‌تهاجمی برای کاهش نشت خون در بیماران پرخطر که نمی‌توانند جراحی باز را تحمل کنند.
زندگی با نارسایی دریچه میترال
برای مدیریت بهتر این بیماری:
- مصرف منظم داروها: به‌ویژه دیورتیک‌ها.
- کنترل وزن: ثبت روزانه وزن و اطلاع به پزشک در صورت افزایش ناگهانی وزن.
- فعالیت بدنی: انجام ورزش‌های ملایم مانند پیاده‌روی یا شنا.
- رژیم کم‌نمک: کاهش مصرف غذاهای شور برای جلوگیری از احتباس مایعات.
- مراجعه منظم به پزشک: پیگیری وضعیت دریچه و انجام آزمایش‌های دوره‌ای.
نارسایی دریچه میترال یک بیماری قابل مدیریت است که با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌توان از عوارض جدی آن جلوگیری کرد.
بازدیدها: 22
