قلب انسان به‌عنوان یک عضو حیاتی، وظیفه پمپاژ خون به سراسر بدن را بر عهده دارد. این فرآیند به کمک چهار دریچه مهم قلب انجام می‌شود که یکی از آن‌ها دریچه سه‌لتی است. دریچه سه‌لتی بین دهلیز راست و بطن راست قرار دارد و نقش آن جلوگیری از بازگشت خون به دهلیز راست در زمان انقباض بطن است. اما زمانی که این دریچه دچار نارسایی شود، عملکرد قلب تحت تأثیر قرار گرفته و مشکلات متعددی به وجود می‌آید. در این مقاله، به بررسی جامع نارسایی دریچه سه‌لتی، علل، علائم، و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت.
نارسایی دریچه سه‌لتی چیست؟
نارسایی دریچه سه‌لتی زمانی رخ می‌دهد که این دریچه به درستی بسته نشود. در نتیجه، خون به جای حرکت به سمت ریه‌ها، به دهلیز راست بازمی‌گردد. این وضعیت فشار اضافی بر قلب ایجاد کرده و می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند نارسایی قلبی شود.
علل نارسایی دریچه سه‌لتی
نارسایی دریچه سه‌لتی ممکن است به دلایل متعددی بروز کند. برخی از علل شایع عبارت‌اند از:
- بیماری‌های قلبی مادرزادی
نقص‌های مادرزادی مانند سندرم ابشتاین می‌توانند باعث اختلال در عملکرد دریچه شوند. - افزایش فشار خون در ریه‌ها (هیپرتانسیون ریوی)
فشار بالای خون در شریان‌های ریوی می‌تواند بر عملکرد دریچه سه‌لتی تأثیر بگذارد. - تب روماتیسمی
یکی از شایع‌ترین علل آسیب دریچه‌های قلب، تب روماتیسمی است که می‌تواند منجر به نارسایی دریچه سه‌لتی شود. - آسیب‌های قلبی
آسیب‌های وارده به ماهیچه‌های قلب یا دریچه‌ها، مثلاً در اثر حمله قلبی یا عفونت اندوکاردیت، می‌تواند موجب نارسایی شود. - بزرگی بطن راست
گاهی اوقات، بزرگ شدن بطن راست به دلیل بیماری‌های مزمن ریوی باعث اختلال در عملکرد دریچه سه‌لتی می‌شود.
علائم نارسایی دریچه سه‌لتی
نارسایی دریچه سه‌لتی ممکن است در مراحل اولیه بدون علائم باشد. اما با پیشرفت بیماری، علائم زیر معمولاً ظاهر می‌شوند:
- تورم اندام‌ها
تورم در پاها و مچ پا به دلیل تجمع مایعات. - خستگی مفرط
کاهش توانایی انجام فعالیت‌های روزمره. - تنگی نفس
به خصوص هنگام خوابیدن یا فعالیت. - شکم متورم (آسیت)
تجمع مایعات در شکم به دلیل افزایش فشار خون در وریدهای کبدی. - ضربان قلب نامنظم
آریتمی یا احساس تپش قلب. - زردی یا کبودی پوست
به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی مؤثر.
- تپش در رگ‌های گردن
تشخیص نارسایی دریچه سه‌لتی
برای تشخیص این بیماری، پزشکان از ابزارها و روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند:
- معاینه فیزیکی
شنیدن صداهای غیرطبیعی قلب با گوشی پزشکی. - اکوکاردیوگرافی
بررسی عملکرد دریچه و جریان خون در قلب با استفاده از امواج صوتی. - MRI قلب
برای مشاهده جزئیات ساختاری قلب. - کاتتریزاسیون قلبی
اندازه‌گیری فشار داخل قلب برای ارزیابی شدت نارسایی. - تصویر‌برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
بررسی اندازه قلب و وجود مایعات در ریه‌ها.
روش‌های درمان نارسایی دریچه سه‌لتی
درمان این بیماری به شدت آن و علت زمینه‌ای بستگی دارد. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است:
۱. درمان دارویی
- داروهای دیورتیک (ادرارآور): کاهش تجمع مایعات در بدن.
- داروهای ضد فشار خون: کاهش فشار روی قلب.
- داروهای ضد آریتمی: مدیریت ضربان‌های نامنظم قلب.
۲. درمان‌های مداخله‌ای
- ترمیم دریچه سه‌لتی: در مواردی که ساختار دریچه همچنان قابل حفظ است.
- تعویض دریچه: در موارد شدید که دریچه قابل ترمیم نباشد، دریچه مصنوعی جایگزین می‌شود.
۳. تغییر سبک زندگی
- محدود کردن مصرف نمک برای جلوگیری از احتباس مایعات.
- فعالیت بدنی متعادل و مناسب شرایط بیمار.
- اجتناب از سیگار و الکل.
۴. پیگیری مداوم
بررسی‌های دوره‌ای با اکوکاردیوگرافی و سایر تست‌ها برای اطمینان از کنترل بیماری.
زندگی با نارسایی دریچه سه‌لتی
افرادی که با این بیماری زندگی می‌کنند باید به مراقبت‌های پزشکی منظم توجه داشته باشند. مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون، حفظ وزن مناسب و توجه به علائم جدید از نکات حیاتی در زندگی روزمره این بیماران است.
نارسایی دریچه سه‌لتی بیماری‌ای است که می‌تواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی داشته باشد. تشخیص به موقع، مدیریت صحیح و توجه به سبک زندگی از عوامل کلیدی در کنترل این بیماری هستند.
بازدیدها: 12
