آترواسکلروزیس ، که در زبان عامیانه به آن تصلب شرایین نیز گفته می‌شود، یکی از بیماری‌های شایع شریانی است که به مرور زمان باعث سفت و ضخیم شدن دیواره‌های شریان‌ها می‌شود. این بیماری می‌تواند جریان خون به اندام‌های حیاتی بدن را محدود کند و منجر به بروز مشکلات قلبی و عروقی جدی شود. در این مقاله، به‌طور کامل به بررسی علل، علائم، روش‌های پیشگیری و درمان آترواسکلروزیس خواهیم پرداخت.

آترواسکلروزیس چیست؟

آترواسکلروزیس به تجمع تدریجی مواد چربی، کلسترول، کلسیم و سایر ترکیبات در دیواره‌های شریان‌ها گفته می‌شود. این تجمع‌ها که به پلاک معروف هستند، باعث کاهش انعطاف‌پذیری و ضخیم شدن شریان‌ها می‌شوند. با گذشت زمان، این پلاک‌ها ممکن است مسیر جریان خون را مسدود کنند و موجب کاهش اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها شوند. نتیجه این وضعیت می‌تواند مشکلاتی جدی مانند سکته قلبی، سکته مغزی، بیماری عروق محیطی و حتی نارسایی کلیه باشد.

علل بروز آترواسکلروزیس

علت دقیق آترواسکلروزیس به‌طور کامل مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهد که آسیب به پوشش داخلی شریان‌ها (اندوتلیوم) می‌تواند آغازگر این بیماری باشد. عوامل مختلفی می‌توانند این آسیب را ایجاد کنند، از جمله:

• سیگار کشیدن: سیگار یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای آترواسکلروزیس است که باعث التهاب و آسیب به دیواره شریان‌ها می‌شود.

• فشار خون بالا: فشار خون بالا می‌تواند به مرور زمان به شریان‌ها آسیب برساند.

• کلسترول بالا: تجمع کلسترول‌های بد (LDL) در دیواره‌های شریان‌ها عامل اصلی تشکیل پلاک‌ها است.

• دیابت: قند خون بالا باعث التهاب و آسیب به عروق خونی می‌شود.

• سبک زندگی ناسالم: تغذیه نامناسب، کم‌تحرکی و اضافه‌وزن می‌توانند خطر ابتلا به آترواسکلروزیس را افزایش دهند.

علائم آترواسکلروزیس

آترواسکلروزیس در مراحل اولیه معمولاً بدون علائم است و ممکن است فرد تا سال‌ها متوجه بیماری خود نشود. اما با پیشرفت بیماری و تجمع بیشتر پلاک‌ها در شریان‌ها، علائم زیر ممکن است بروز پیدا کنند:

• درد قفسه سینه (آنژین): احساس فشار یا درد در ناحیه قفسه سینه که معمولاً هنگام فعالیت بدنی یا استرس رخ می‌دهد.

• سکته قلبی: انسداد کامل شریان‌های تغذیه‌کننده قلب می‌تواند به سکته قلبی منجر شود.

• سکته مغزی: انسداد شریان‌های مغزی ممکن است باعث سکته مغزی شود که می‌تواند منجر به ناتوانی‌های جدی یا حتی مرگ شود.

• درد و ضعف در پاها: تنگی شریان‌های پا می‌تواند منجر به درد و گرفتگی عضلات پا به‌ویژه هنگام راه رفتن شود.

راهکارهای پیشگیری از آترواسکلروزیس

پیشگیری از آترواسکلروزیس با تغییر سبک زندگی امکان‌پذیر است. اقدامات زیر می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کنند:

1. تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و مغزیجات می‌تواند سطح کلسترول خون را کاهش دهد و سلامت شریان‌ها را حفظ کند.

2. فعالیت بدنی: انجام ورزش‌های منظم مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و شنا می‌تواند فشار خون و قند خون را کنترل کند.

3. ترک سیگار: ترک سیگار یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش خطر آترواسکلروزیس و بهبود سلامت عروق است.

4. کنترل وزن: حفظ وزن ایده‌آل و جلوگیری از چاقی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد.

5. مدیریت استرس: استرس می‌تواند به‌طور غیرمستقیم باعث افزایش فشار خون و آسیب به شریان‌ها شود. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن می‌تواند مؤثر باشد.

6. کنترل فشار خون و قند خون: مراجعه منظم به پزشک و پایش سطح قند خون و فشار خون می‌تواند از آسیب‌های ناشی از این عوامل جلوگیری کند.

روش‌های درمان آترواسکلروزیس

درمان آترواسکلروزیس به مرحله پیشرفت بیماری و شدت علائم بستگی دارد. روش‌های درمان شامل تغییرات سبک زندگی، دارو و گاهی مداخلات پزشکی و جراحی است:

1. داروها:

   • استاتین‌ها برای کاهش سطح کلسترول.

   • داروهای فشار خون برای کاهش فشار وارد بر شریان‌ها.

   • داروهای ضدپلاکت برای جلوگیری از تشکیل لخته خون.

2. روش‌های مداخله‌ای:

   • آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری: برای باز کردن شریان‌های مسدود شده و بهبود جریان خون.

   • جراحی بای‌پس عروق: ایجاد مسیرهای جدید برای خون‌رسانی.

3. تکنولوژی‌های نوین:

   • استفاده از تصویربرداری پیشرفته و روش‌های غیرتهاجمی برای تشخیص زودهنگام.

   • درمان‌های ژنتیکی و سلولی در مراحل تحقیقاتی.

آترواسکلروزیس یک بیماری مزمن است که می‌تواند به مشکلات جدی و گاه مرگ‌آور قلبی و عروقی منجر شود. اما با انجام اقدامات پیشگیرانه و تغییر سبک زندگی، می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد یا سرعت پیشرفت آن را کاهش داد. آگاهی از علائم و مراجعه به‌موقع به پزشک می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.

برای آگاهی بیشتر درباره سلامت قلب، کتاب «کاردیو اسمارت ؛ آنچه همه باید در مورد قلب و عروق بدانند» را بخوانید.

بازدیدها: 18