ضربان قلب آهسته چیست و چرا مهم است؟
قلب انسان، این موتور شگفت‌انگیز زندگی، در هر لحظه خون و اکسیژن را به سراسر بدن پمپ می‌کند. برای اکثر بزرگسالان، ضربان قلب در حالت استراحت بین ۵۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه است. اما اگر این عدد به‌طور مداوم کمتر از ۵۰ باشد، با شرایطی به نام برادی‌کاردی یا ضربان قلب آهسته روبه‌رو هستیم. شاید شنیدن این اسم کمی نگران‌کننده به نظر برسد، اما آیا واقعاً همیشه خطرناک است؟ پاسخ کوتاه این است: نه همیشه، اما گاهی اوقات بله!
برادی‌کاردی در برخی افراد، مثل ورزشکاران حرفه‌ای یا جوانان سالم، می‌تواند کاملاً طبیعی باشد و هیچ مشکلی ایجاد نکند. اما برای بعضی دیگر، این کندی ضربان می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی در سیستم الکتریکی قلب باشد که نیاز به بررسی و درمان دارد. در کلینیک تخصصی و فوق تخصصی دکتر زهرا سوندرومی، ما با استفاده از ابزارهای پیشرفته مثل اکوکاردیوگرافی، هولتر نوارقلب و نوارقلب به بیماران کمک می‌کنیم تا ریشه این مشکل را پیدا کرده و بهترین راه‌حل را برای آن ارائه دهیم.
در این مقاله، شما را با هر آنچه باید درباره برادی‌کاردی بدانید آشنا می‌کنیم: از تعریف دقیق آن گرفته تا علائم، علل و راه‌های مدیریت آن. اگر احساس می‌کنید ضربان قلب‌تان گاهی کندتر از معمول است یا علائمی مثل سرگیجه دارید، تا انتها با ما همراه باشید تا پاسخ سوال‌هایتان را پیدا کنید.
برادی‌کاردی چگونه رخ می‌دهد؟
برای اینکه بفهمیم برادی‌کاردی چیست، باید کمی با نحوه کار قلب آشنا شویم. قلب ما مثل یک ساعت دقیق عمل می‌کند که ریتم آن توسط سیگنال‌های الکتریکی تنظیم می‌شود. این سیگنال‌ها از یک نقطه کوچک به نام گره سینوسی (sinus node) شروع می‌شوند که به‌عنوان ضربان‌ساز طبیعی قلب شناخته می‌شود. گره سینوسی به قلب دستور می‌دهد که منقبض شود و خون را به بدن پمپ کند.
در برادی‌کاردی، این سیستم الکتریکی دچار اختلال می‌شود. دو مشکل اصلی می‌تواند باعث این وضعیت شود:
-
اختلال گره سینوسی (Sinus Node Dysfunction): وقتی ضربان‌ساز طبیعی قلب درست کار نکند، سیگنال‌ها به‌کندی تولید می‌شوند و ضربان قلب کاهش می‌یابد.
-
بلوک قلبی (Heart Block): در این حالت، سیگنال‌های الکتریکی از دهلیزها (اتاقک‌های بالایی قلب) به بطن‌ها (اتاقک‌های پایینی که خون را پمپ می‌کنند) به‌خوبی منتقل نمی‌شوند. نتیجه؟ ضربان قلب کندتر از حد معمول می‌شود.
در کلینیک ما، با استفاده از خدماتی مثل اکو داپلر رنگی و اکو داپلر سه‌بعدی می‌توانیم این اختلالات را با دقت بررسی کنیم و ببینیم آیا ساختار قلب یا جریان خون در آن مشکلی دارد که به برادی‌کاردی منجر شده است یا نه.
علائم برادی‌کاردی: چه زمانی باید نگران شویم؟
شاید تعجب کنید اگر بگوییم همه افراد مبتلا به برادی‌کاردی علائمی احساس نمی‌کنند. برای برخی، مثل ورزشکاران حرفه‌ای، ضربان قلب پایین نشانه‌ای از سلامت و کارایی بالای قلب است. اما وقتی ضربان قلب آن‌قدر کند شود که مغز و سایر اندام‌ها اکسیژن کافی دریافت نکنند، بدن شروع به فرستادن سیگنال‌های هشدار می‌کند.
علائم شایع برادی‌کاردی شامل موارد زیر است:
-
سرگیجه یا سبکی سر: احساس می‌کنید دنیا دور سرتان می‌چرخد؟
-
خستگی غیرعادی: حتی کارهای ساده هم شما را از نفس می‌اندازند؟
-
تنگی نفس: به‌خصوص وقتی فعالیت می‌کنید.
-
غش کردن (سنکوپ): وقتی خون کافی به مغز نرسد، ممکن است بی‌هوش شوید.
-
تپش قلب یا لرزش در قفسه سینه: گاهی ضربان کند با احساس عجیبی همراه می‌شود.
-
درد قفسه سینه: که می‌تواند نشانه کاهش جریان خون به قلب باشد.
اگر علائم شدیدتری مثل تنگی نفس ناگهانی، درد شدید قفسه سینه یا سرگیجه شدید را تجربه کردید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. این‌ها می‌توانند نشانه‌هایی از یک وضعیت اورژانسی باشند. حتی اگر علائم خفیف هستند، نباید نادیده گرفته شوند. در کلینیک دکتر زهرا سوندرومی، ما با ابزارهایی مثل هولتر فشارخون و تست ورزش به شما کمک می‌کنیم تا بفهمید آیا این علائم به برادی‌کاردی مرتبط هستند یا خیر.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
برادی‌کاردی می‌تواند هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد، اما برخی عوامل احتمال آن را بیشتر می‌کنند. برای مثال:
-
سن: افراد بالای ۶۵ سال به دلیل تغییرات طبیعی در سیستم الکتریکی قلب بیشتر در معرض خطر هستند.
-
بیماری‌های قلبی: مثل بیماری عروق کرونر، سابقه حمله قلبی یا التهاب عضله قلب (میوکاردیت).
-
داروها: برخی داروهای فشار خون مثل بتابلوکرها یا مسدودکننده‌های کانال کلسیم می‌توانند ضربان قلب را کند کنند.
-
شرایط پزشکی دیگر: کم‌کاری تیروئید، آپنه خواب یا حتی بیماری لایم (ناشی از نیش کنه) می‌توانند بر ریتم قلب اثر بگذارند.
-
سابقه خانوادگی: اگر یکی از نزدیکان شما مشکل ریتم قلب داشته، ممکن است شما هم مستعد باشید.
در کلینیک ما، خدماتی مثل اکو کامل مادرزادی برای بررسی مشکلات قلبی از بدو تولد و استرس اکو برای ارزیابی عملکرد قلب در شرایط فشار، به ما کمک می‌کند تا عوامل خطر را دقیق‌تر شناسایی کنیم.
تشخیص و درمان: از معاینه ساده تا پیس‌میکر
اولین قدم برای تشخیص برادی‌کاردی، صحبت با پزشک و بررسی علائم شماست. گاهی با یک معاینه ساده و گرفتن نبض می‌توان مشکل را حدس زد. اما برای تأیید، ممکن است به آزمایش‌های پیشرفته‌تری نیاز باشد:
-
نوارقلب (ECG): فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند.
-
هولتر نوارقلب: ضربان قلب شما را برای ۲۴ تا ۷۲ ساعت پایش می‌کند.
-
اکوکاردیوگرافی: با استفاده از امواج صوتی، ساختار و عملکرد قلب را بررسی می‌کند.
درمان بستگی به شدت مشکل و علت آن دارد. اگر برادی‌کاردی ناشی از دارویی باشد، ممکن است پزشک دوز را تنظیم کند. اگر مشکل جدی‌تر باشد، مثل آسیب دائمی به سیستم الکتریکی قلب، استفاده از پیس‌میکر (دستگاه تنظیم‌کننده ضربان قلب) توصیه می‌شود. در کنار این‌ها، تغییر سبک زندگی مثل رژیم غذایی سالم و ورزش منظم نقش مهمی در مدیریت این بیماری دارد.
قدم بعدی برای سلامت قلب شما
برادی‌کاردی ممکن است یک وضعیت ساده یا نشانه‌ای از مشکلی جدی‌تر باشد، اما در هر صورت، توجه به علائم و مشورت با متخصص می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. در کلینیک تخصصی و فوق تخصصی دکتر زهرا سوندرومی، ما با استفاده از فناوری‌های پیشرفته مثل اکو مری سه‌بعدی، هولتر نوارقلب و اکو داپلر رنگی آماده‌ایم تا شما را در مسیر سلامت قلب همراهی کنیم. اگر نگران ضربان قلب‌تان هستید، همین حالا با ما تماس بگیرید. در مقاله بعدی ، یعنی “علل برادی‌کاردی: از عوامل طبیعی تا بیماری‌های خطرناک”، قرار است عمیق‌تر به دلایلی که باعث کند شدن ضربان قلب می‌شوند بپردازیم و ریشه‌های این مشکل را بررسی کنیم.
برای آگاهی بیشتر درباره سلامت قلب، کتاب «کاردیو اسمارت ؛ آنچه همه باید در مورد قلب و عروق بدانند» را بخوانید.
بازدیدها: 9
One thought on “برادی‌کاردی (ضربان قلب آهسته) چیست؟”