قلب، موتور حیاتی بدن، با هر ضربان خون و اکسیژن را به سراسر بدن می‌رساند. اما این عضو حساس گاهی در برابر تهدیدات میکروسکوپی مانند باکتری‌ها آسیب‌پذیر می‌شود. اندوکاردیت ، عفونتی که لایه داخلی قلب و دریچه‌های آن را هدف قرار می‌دهد، یکی از بیماری‌های جدی قلبی است که می‌تواند عوارض شدیدی مانند آسیب به دریچه‌های قلب یا سکته مغزی به دنبال داشته باشد. در کلینیک تخصصی و فوق‌تخصصی قلب دکتر زهرا سوندرومی، ما با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین روش‌های تشخیصی مانند اکوکاردیوگرافی و اکو مری سه‌بعدی به تشخیص زودهنگام این بیماری کمک می‌کنیم. در این مقاله، به‌طور جامع به چیستی اندوکاردیت، ساختار قلب، علل ایجاد این بیماری، انواع آن و اهمیت تشخیص زودهنگام می‌پردازیم. اگر نگران سلامت قلب خود هستید، این راهنما اطلاعات ارزشمندی در اختیارتان قرار می‌دهد.
ساختار قلب و نقش لایه اندوکارد
برای درک اندوکاردیت ، ابتدا باید با ساختار قلب آشنا شویم. قلب از سه لایه اصلی تشکیل شده است:
-
اپیکاردیوم: لایه خارجی که مانند یک سپر محافظ عمل می‌کند.
-
میوکاردیوم: لایه میانی و عضلانی که خون را پمپاژ می‌کند.
-
اندوکاردیوم: لایه داخلی که سطح داخلی حفره‌های قلب و دریچه‌ها را می‌پوشاند.
اندوکاردیوم، لایه‌ای صاف و نازک، از لخته شدن خون در قلب جلوگیری کرده و جریان خون را تسهیل می‌کند. دریچه‌های قلب (آئورت، میترال، سه‌لتی و ریوی) نیز با این لایه پوشیده شده‌اند و نقش تنظیم جریان خون را دارند. وقتی این لایه یا دریچه‌ها به دلیل عفونت ملتهب شوند، اندوکاردیت رخ می‌دهد. در کلینیک دکتر زهرا سوندرومی ، با استفاده از اکو داپلر رنگی و اکو داپلر سه‌بعدی ، متخصصان ما می‌توانند این لایه و دریچه‌ها را با دقت بررسی کرده و هرگونه ناهنجاری را شناسایی کنند.
تعریف اندوکاردیت و انواع آن
اندوکاردیت به التهاب یا عفونت لایه اندوکاردیوم و معمولاً دریچه‌های قلب گفته می‌شود. این بیماری اغلب به دلیل ورود باکتری‌ها به جریان خون و ته‌نشین شدن آن‌ها روی دریچه‌های قلب ایجاد می‌شود. در موارد نادر، قارچ‌ها یا سایر میکروب‌ها نیز می‌توانند عامل بیماری باشند.
اندوکاردیت به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
-
-
اندوکاردیت حاد: به‌سرعت پیشرفت می‌کند و علائم شدیدی مانند تب بالا، لرز و ضعف عمومی ایجاد می‌کند. این نوع اغلب توسط باکتری‌های تهاجمی مانند استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد می‌شود.
-
-
-
اندوکاردیت تحت‌حاد : با پیشرفت آهسته‌تر و علائم مبهم‌تر (مانند خستگی یا تب خفیف) همراه است. این نوع معمولاً توسط باکتری‌های کمتر تهاجمی مانند استرپتوکوکوس ویریدانس ایجاد می‌شود و ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها تشخیص داده نشود.
-
تشخیص دقیق نوع اندوکاردیت برای انتخاب درمان مناسب حیاتی است. در کلینیک ما، از اکوکاردیوگرافی کامل مادرزادی و اکو مری سه‌بعدی برای شناسایی نوع و شدت بیماری استفاده می‌شود، به‌ویژه در بیمارانی که ناهنجاری‌های مادرزادی قلب دارند .
علل اصلی: چگونه باکتری‌ها قلب را هدف قرار می‌دهند؟
اندوکاردیت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها یا قارچ‌ها از بخشی دیگر از بدن (مانند دهان، پوست، ریه‌ها یا دستگاه ادراری) وارد جریان خون شوند. این میکروب‌ها می‌توانند به قلب رسیده و به‌ویژه در نواحی آسیب‌دیده یا غیرطبیعی (مانند دریچه‌های مصنوعی یا آسیب‌دیده) ته‌نشین شوند. منابع شایع ورود باکتری‌ها عبارت‌اند از:
-
عفونت‌های دهان و دندان : مسواک زدن خشن ، بیماری لثه یا اقدامات دندانپزشکی می‌توانند باکتری‌ها را به خون وارد کنند.
-
عفونت‌های پوستی : زخم‌های عفونی یا آبسه‌ها می‌توانند منبعی برای باکتری‌ها باشند.
-
مصرف مواد مخدر تزریقی: استفاده از سرنگ‌های آلوده یکی از علل شایع اندوکاردیت در افراد معتاد است.
-
اقدامات پزشکی: روش‌هایی مانند کاتترگذاری طولانی‌مدت یا دیالیز می‌توانند خطر را افزایش دهند.
وقتی باکتری‌ها به دریچه‌های قلب می‌چسبند، توده‌هایی به نام وژتاسیون (رشدهای عفونی) تشکیل می‌دهند که می‌توانند عملکرد دریچه را مختل کرده یا به سایر نقاط بدن (مانند مغز) منتقل شوند. در کلینیک دکتر زهرا سوندرومی، با استفاده از اکوکاردیوگرافی و اکو داپلر بافتی ، این توده‌ها و اثرات آن‌ها بر عملکرد قلب با دقت بررسی می‌شوند.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
اگرچه اندوکاردیت می‌تواند هر فردی را درگیر کند، برخی افراد به دلیل شرایط خاص در معرض خطر بیشتری هستند:
-
افراد با دریچه‌های مصنوعی: دریچه‌های مصنوعی سطحی غیرطبیعی برای چسبیدن باکتری‌ها فراهم می‌کنند.
-
بیماران با دریچه‌های آسیب‌دیده : بیماری‌هایی مانند تب روماتیسمی می‌توانند دریچه‌ها را مستعد عفونت کنند.
-
افراد با نقص مادرزادی قلب: ساختارهای غیرطبیعی قلب جریان خون را مختل کرده و خطر را افزایش می‌دهند.
-
مصرف‌کنندگان مواد مخدر تزریقی: این افراد به دلیل استفاده از سرنگ‌های غیراستریل در خطر بالایی هستند.
-
بیماران با سیستم ایمنی ضعیف: افرادی با HIV، دیابت یا مصرف‌کنندگان داروهای سرکوب‌کننده ایمنی بیشتر در معرض خطرند.
افرادی که قبلاً اندوکاردیت داشته‌اند نیز احتمال بازگشت بیماری را دارند. در کلینیک ما، خدمات هولتر نوارقلب و نوارقلب به بیماران کمک می‌کند تا وضعیت قلب خود را به‌طور منظم پایش کرده و خطرات احتمالی را شناسایی کنند.
عوارض احتمالی: از آسیب دریچه تا سکته
اندوکاردیت درمان‌نشده می‌تواند عوارض جدی و حتی مرگباری به دنبال داشته باشد. برخی از مهم‌ترین عوارض عبارت‌اند از:
-
آسیب به دریچه‌های قلب: عفونت می‌تواند دریچه‌ها را تخریب کرده و باعث نشت خون یا نارسایی قلبی شود.
-
سکته مغزی: تکه‌های وژتاسیون ممکن است جدا شده و به مغز رسیده و جریان خون را مسدود کنند.
-
انتشار عفونت: باکتری‌ها می‌توانند به سایر اندام‌ها (مانند کلیه‌ها یا طحال) سرایت کنند و آبسه ایجاد کنند.
-
نارسایی قلبی: آسیب به دریچه‌ها می‌تواند توانایی قلب در پمپاژ خون را کاهش دهد و منجر به علائمی مانند تنگی نفس و تورم پاها شود.
تشخیص زودهنگام این عوارض با استفاده از ابزارهای پیشرفته مانند اکو داپلر سه‌بعدی و تست ورزش در کلینیک دکتر زهرا سوندرومی امکان‌پذیر است، که به پزشکان کمک می‌کند تا درمان مناسب را سریع‌تر آغاز کنند.
اهمیت تشخیص زودهنگام
اندوکاردیت بیماری‌ای است که علائم آن ممکن است در ابتدا مبهم یا شبیه به سرماخوردگی باشد، به‌ویژه در نوع تحت‌حاد. این موضوع باعث می‌شود بسیاری از بیماران تا پیشرفت بیماری به پزشک مراجعه نکنند. تشخیص زودهنگام از طریق آزمایش‌هایی مانند کشت خون و اکوکاردیوگرام می‌تواند تفاوت بزرگی در نتیجه درمان ایجاد کند. در کلینیک تخصصی و فوق‌تخصصی قلب دکتر زهرا سوندرومی، ما با ارائه خدماتی مانند اکو کامل مادرزادی ، هولتر فشارخون و ABI، به بیماران کمک می‌کنیم تا این بیماری را در مراحل اولیه شناسایی کرده و از عوارض آن پیشگیری کنند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائمی مانند تب طولانی‌مدت، خستگی غیرعادی یا تنگی نفس دارید، به‌ویژه اگر در گروه پرخطر هستید، فوراً با ما تماس بگیرید.
اندوکاردیت بیماری‌ای است که با شناخت دقیق و تشخیص زودهنگام می‌توان از عوارض جدی آن پیشگیری کرد. درک ساختار قلب، علل این بیماری و خطرات آن به شما کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری از سلامت خود مراقبت کنید. کلینیک تخصصی و فوق‌تخصصی قلب دکتر زهرا سوندرومی با ارائه خدمات پیشرفته تشخیصی مانند اکوکاردیوگرافی، استرس اکو و پیشگیری و بازتوانی قلبی، همراه شماست تا قلب خود را در برابر این تهدید محافظت کنید. در مقاله های آتی به بررسی علائم و نشانه‌های اندوکاردیت خواهیم پرداخت تا بدانید چگونه این بیماری را در مراحل اولیه شناسایی کرده و اقدام مناسب انجام دهید.
برای آگاهی بیشتر درباره سلامت قلب، کتاب «کاردیو اسمارت ؛ آنچه همه باید در مورد قلب و عروق بدانند» را بخوانید.
بازدیدها: 13
عالی و مفید